was read the article
array:24 [ "pii" => "S0300289620303793" "issn" => "03002896" "doi" => "10.1016/j.arbres.2020.10.002" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2021-03-01" "aid" => "2644" "copyright" => "SEPAR" "copyrightAnyo" => "2020" "documento" => "simple-article" "crossmark" => 1 "subdocumento" => "cor" "cita" => "Arch Bronconeumol. 2021;57:234" "abierto" => array:3 [ "ES" => true "ES2" => true "LATM" => true ] "gratuito" => true "lecturas" => array:1 [ "total" => 0 ] "Traduccion" => array:1 [ "en" => array:19 [ "pii" => "S1579212920303621" "issn" => "15792129" "doi" => "10.1016/j.arbr.2020.11.013" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2021-03-01" "aid" => "2644" "copyright" => "SEPAR" "documento" => "simple-article" "crossmark" => 1 "subdocumento" => "cor" "cita" => "Arch Bronconeumol. 2021;57:234" "abierto" => array:3 [ "ES" => false "ES2" => false "LATM" => false ] "gratuito" => false "lecturas" => array:1 [ "total" => 0 ] "en" => array:10 [ "idiomaDefecto" => true "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Letter to the Editor</span>" "titulo" => "COPD diagnosis in EPI-SCAN II" "tienePdf" => "en" "tieneTextoCompleto" => "en" "paginas" => array:1 [ 0 => array:1 [ "paginaInicial" => "234" ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "es" => array:1 [ "titulo" => "El diagnóstico de la EPOC en EPI-SCAN II" ] ] "contieneTextoCompleto" => array:1 [ "en" => true ] "contienePdf" => array:1 [ "en" => true ] "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "autoresLista" => "José Luis Lopez-Campos, Bernardino Alcázar Navarrete" "autores" => array:2 [ 0 => array:2 [ "nombre" => "José Luis" "apellidos" => "Lopez-Campos" ] 1 => array:2 [ "nombre" => "Bernardino" "apellidos" => "Alcázar Navarrete" ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "en" "Traduccion" => array:1 [ "es" => array:9 [ "pii" => "S0300289620303793" "doi" => "10.1016/j.arbres.2020.10.002" "estado" => "S300" "subdocumento" => "" "abierto" => array:3 [ "ES" => true "ES2" => true "LATM" => true ] "gratuito" => true "lecturas" => array:1 [ "total" => 0 ] "idiomaDefecto" => "es" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0300289620303793?idApp=UINPBA00003Z" ] ] "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S1579212920303621?idApp=UINPBA00003Z" "url" => "/15792129/0000005700000003/v1_202103110801/S1579212920303621/v1_202103110801/en/main.assets" ] ] "itemSiguiente" => array:19 [ "pii" => "S0300289620305305" "issn" => "03002896" "doi" => "10.1016/j.arbres.2020.11.010" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2021-03-01" "aid" => "2679" "copyright" => "SEPAR" "documento" => "simple-article" "crossmark" => 1 "subdocumento" => "cor" "cita" => "Arch Bronconeumol. 2021;57:235" "abierto" => array:3 [ "ES" => true "ES2" => true "LATM" => true ] "gratuito" => true "lecturas" => array:1 [ "total" => 0 ] "es" => array:10 [ "idiomaDefecto" => true "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Carta al Director</span>" "titulo" => "Respuesta a «El diagnóstico de la EPOC en EPI-SCAN II»" "tienePdf" => "es" "tieneTextoCompleto" => "es" "paginas" => array:1 [ 0 => array:1 [ "paginaInicial" => "235" ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "Reply to «COPD Diagnosis in EPI-SCAN II»" ] ] "contieneTextoCompleto" => array:1 [ "es" => true ] "contienePdf" => array:1 [ "es" => true ] "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "autoresLista" => "Joan B. Soriano" "autores" => array:2 [ 0 => array:2 [ "nombre" => "Joan B." "apellidos" => "Soriano" ] 1 => array:1 [ "colaborador" => "en representación del Comité Científico de EPI-SCAN II" ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "es" "Traduccion" => array:1 [ "en" => array:9 [ "pii" => "S1579212921000318" "doi" => "10.1016/j.arbr.2020.11.014" "estado" => "S300" "subdocumento" => "" "abierto" => array:3 [ "ES" => false "ES2" => false "LATM" => false ] "gratuito" => false "lecturas" => array:1 [ "total" => 0 ] "idiomaDefecto" => "en" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S1579212921000318?idApp=UINPBA00003Z" ] ] "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0300289620305305?idApp=UINPBA00003Z" "url" => "/03002896/0000005700000003/v2_202106060540/S0300289620305305/v2_202106060540/es/main.assets" ] "itemAnterior" => array:18 [ "pii" => "S0300289620302842" "issn" => "03002896" "doi" => "10.1016/j.arbres.2020.08.005" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2021-03-01" "aid" => "2603" "copyright" => "SEPAR" "documento" => "simple-article" "crossmark" => 1 "subdocumento" => "crp" "cita" => "Arch Bronconeumol. 2021;57:231-3" "abierto" => array:3 [ "ES" => true "ES2" => true "LATM" => true ] "gratuito" => true "lecturas" => array:1 [ "total" => 0 ] "en" => array:10 [ "idiomaDefecto" => true "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Scientific Letter</span>" "titulo" => "Pro-fibrotic Factors as Potential Biomarkers of Anti-fibrotic Drug Therapy in Patients With Idiopathic Pulmonary Fibrosis" "tienePdf" => "en" "tieneTextoCompleto" => "en" "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "231" "paginaFinal" => "233" ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "es" => array:1 [ "titulo" => "Factores profibróticos como potenciales biomarcadores de la terapia antifibrótica en pacientes con fibrosis pulmonar idiopática" ] ] "contieneTextoCompleto" => array:1 [ "en" => true ] "contienePdf" => array:1 [ "en" => true ] "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "autoresLista" => "Lidia Lopez-Lopez, Eva Cabrera Cesar, Estrella Lara, M. Victoria Hidalgo-San Juan, Concepcion Parrado, Elisa Martín-Montañez, Maria Garcia-Fernandez" "autores" => array:7 [ 0 => array:2 [ "nombre" => "Lidia" "apellidos" => "Lopez-Lopez" ] 1 => array:2 [ "nombre" => "Eva" "apellidos" => "Cabrera Cesar" ] 2 => array:2 [ "nombre" => "Estrella" "apellidos" => "Lara" ] 3 => array:2 [ "nombre" => "M. Victoria" "apellidos" => "Hidalgo-San Juan" ] 4 => array:2 [ "nombre" => "Concepcion" "apellidos" => "Parrado" ] 5 => array:2 [ "nombre" => "Elisa" "apellidos" => "Martín-Montañez" ] 6 => array:2 [ "nombre" => "Maria" "apellidos" => "Garcia-Fernandez" ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "en" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0300289620302842?idApp=UINPBA00003Z" "url" => "/03002896/0000005700000003/v2_202106060540/S0300289620302842/v2_202106060540/en/main.assets" ] "es" => array:13 [ "idiomaDefecto" => true "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Carta al Director</span>" "titulo" => "El diagnóstico de la EPOC en EPI-SCAN II" "tieneTextoCompleto" => true "saludo" => "<span class="elsevierStyleItalic">Estimado Director:</span>" "paginas" => array:1 [ 0 => array:1 [ "paginaInicial" => "234" ] ] "autores" => array:1 [ 0 => array:4 [ "autoresLista" => "José Luis Lopez-Campos, Bernardino Alcázar Navarrete" "autores" => array:2 [ 0 => array:4 [ "nombre" => "José Luis" "apellidos" => "Lopez-Campos" "email" => array:1 [ 0 => "lopezcampos@separ.es" ] "referencia" => array:3 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">a</span>" "identificador" => "aff0005" ] 1 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">b</span>" "identificador" => "aff0010" ] 2 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">*</span>" "identificador" => "cor0005" ] ] ] 1 => array:3 [ "nombre" => "Bernardino" "apellidos" => "Alcázar Navarrete" "referencia" => array:2 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">b</span>" "identificador" => "aff0010" ] 1 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">c</span>" "identificador" => "aff0015" ] ] ] ] "afiliaciones" => array:3 [ 0 => array:3 [ "entidad" => "Unidad Médico-Quirúrgica de Enfermedades Respiratorias, Instituto de Biomedicina de Sevilla (IBiS), Hospital Universitario Virgen del Rocío/Universidad de Sevilla, Sevilla, España" "etiqueta" => "a" "identificador" => "aff0005" ] 1 => array:3 [ "entidad" => "Centro de Investigación Biomédica en Red de Enfermedades Respiratorias (CIBERES), Instituto de Salud Carlos III, Madrid, España" "etiqueta" => "b" "identificador" => "aff0010" ] 2 => array:3 [ "entidad" => "Hospital de Alta Resolución de Loja, Agencia Sanitaria Hospital de Poniente, Granada, España" "etiqueta" => "c" "identificador" => "aff0015" ] ] "correspondencia" => array:1 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "cor0005" "etiqueta" => "⁎" "correspondencia" => "Autor para correspondencia." ] ] ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "COPD Diagnosis in EPI-SCAN II" ] ] "textoCompleto" => "<span class="elsevierStyleSections"><p id="par0005" class="elsevierStylePara elsevierViewall">A raíz de la publicación de los resultados del estudio EPI-SCAN II sobre la prevalencia de la enfermedad pulmonar obstructiva crónica (EPOC) en España y sus determinantes<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0030"><span class="elsevierStyleSup">1</span></a>, querríamos hacer 2 consideraciones metodológicas. En primer lugar, el muestreo del estudio se realizó utilizando una lista preseleccionada de los códigos postales más cercanos a cada hospital. Esta preselección no estaba detallada en el protocolo del estudio del registro de <span class="elsevierStyleItalic">ClinicalTrials.gov</span> y constituye un sesgo de selección, debido a que los hospitales participantes están localizados en ciudades principales de provincia, por lo que se deja inexplorada a las zonas más rurales. Sin embargo, es bien conocido que la ruralidad, las profesiones asociadas a este enclave y los condicionantes socio-económicos de este ámbito tienen un claro impacto en la prevalencia de la enfermedad, su impacto clínico y su pronóstico<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0035"><span class="elsevierStyleSup">2,3</span></a>. Consecuentemente, EPI-SCAN II deja vacío de información no solo a la conocida como la España vacía sino también a áreas rurales más pobladas. Además, al usar números de teléfono por código postal se ha podido no incluir a población que no dispone de número de teléfono fijo.</p><p id="par0010" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En segundo lugar, en un estudio epidemiológico de prevalencia resulta crucial la definición de caso. En el estudio EPI-SCAN II los casos no identifican al paciente con EPOC, sino que está basado exclusivamente en la identificación de una obstrucción bronquial en la espirometría posbroncodilatación. Sin embargo, el diagnóstico de EPOC no se basa exclusivamente en este hallazgo funcional. Actualmente se precisan 3 criterios diagnósticos: exposición previa, síntomas respiratorios y obstrucción bronquial<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0045"><span class="elsevierStyleSup">4</span></a>. Sin embargo, según los resultados de EPI-SCAN II el 27% nunca habían fumado y no se refiere otra exposición, salvo algunos casos de cigarrillos electrónicos. Además, la frecuencia de los síntomas recogidos era inferior al 50% y la puntuación del cuestionario CAT de 9,07 puntos en los pacientes con EPOC, lo que induce a pensar que muchos casos identificados como EPOC era asintomáticos. Todo esto nos lleva a suponer que los autores no están evaluando la prevalencia de la EPOC, sino de la obstrucción al flujo aéreo. Solo en los encabezados de algunas de las tablas y figuras los autores reconocen que no están evaluando la prevalencia o el infradiagnóstico de la EPOC, sino de la obstrucción al flujo aéreo.</p><p id="par0015" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La confusión entre EPOC y obstrucción crónica al flujo aéreo ha sido abonada desde hace años por diversos estudios epidemiológicos que han equiparado obstrucción bronquial con EPOC<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0050"><span class="elsevierStyleSup">5</span></a>. Sin embargo, la obstrucción bronquial es un hallazgo funcional asociado a numerosas enfermedades de la vía aérea que no debe hacerse sinónimo de EPOC. El mismo estudio EPI-SCAN II indica que el 16,9% de estos «EPOC» estaban diagnosticados de asma bronquial. Desde la neumología creemos que es importante que pongamos el valor de hacer un diagnóstico correcto de las enfermedades de nuestra especialidad, y evitar propagar conceptos confusos que sobrestiman la prevalencia real y no ayudan al clínico en la toma de decisiones y en la búsqueda del mejor tratamiento para los pacientes.</p><span id="sec0005" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0005">Financiación</span><p id="par0020" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Este trabajo ha recibido una beca del Instituto de Salud Carlos III, proyecto FIS PI18/00682 incluido en la Acción Estratégica en Salud del Plan Estatal de Investigación Científica y Técnica y de Innovación 2017-2020 del Instituto de Salud Carlos III, Fondos FEDER.</p></span><span id="sec0010" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0010">Conflicto de intereses</span><p id="par0025" class="elsevierStylePara elsevierViewall">JLLC ha recibido honorarios en los últimos 3 años por impartir conferencias, asesoría científica, participación en estudios clínicos o redacción de publicaciones para: AstraZeneca, Boehringer Ingelheim, Chiesi, CSL Behring, Esteve, Ferrer, Gebro, GlaxoSmithKline, Grifols, Menarini, Novartis, Rovi y Teva. BAN declara haber recibido honorarios en los últimos 3 años por impartir conferencias, asesoría científica, participación en estudios clínicos o redacción de publicaciones para: AstraZeneca, Boehringer Ingelheim, Chiesi, FAES, Ferrer, GlaxoSmithKline, Menarini, Novartis y Rovi.</p></span></span>" "textoCompletoSecciones" => array:1 [ "secciones" => array:3 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "sec0005" "titulo" => "Financiación" ] 1 => array:2 [ "identificador" => "sec0010" "titulo" => "Conflicto de intereses" ] 2 => array:1 [ "titulo" => "Bibliografía" ] ] ] "pdfFichero" => "main.pdf" "tienePdf" => true "bibliografia" => array:2 [ "titulo" => "Bibliografía" "seccion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "bibs0015" "bibliografiaReferencia" => array:5 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "bib0030" "etiqueta" => "1" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Prevalence and Determinants of COPD in Spain: EPISCAN II" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "J.B. Soriano" 1 => "I. Alfageme" 2 => "M. Miravitlles" 3 => "P. de Lucas" 4 => "J.J. Soler-Cataluña" 5 => "F. García-Río" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.arbres.2020.07.024" "Revista" => array:3 [ "tituloSerie" => "Arch Bronconeumol" "fecha" => "2020" "itemHostRev" => array:3 [ "pii" => "S0749806317301147" "estado" => "S300" "issn" => "07498063" ] ] ] ] ] ] ] 1 => array:3 [ "identificador" => "bib0035" "etiqueta" => "2" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Characterization of chronic obstructive pulmonary disease in dairy farmers" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "T. Soumagne" 1 => "B. Degano" 2 => "A. Guillien" 3 => "I. Annesi-Maesano" 4 => "P. Andujar" 5 => "S. Hue" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.envres.2020.109847" "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Environ Res" "fecha" => "2020" "volumen" => "188" "paginaInicial" => "109847" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32846639" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 2 => array:3 [ "identificador" => "bib0040" "etiqueta" => "3" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "The quality of life of farmers with chronic obstructive pulmonary disease (COPD)" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:6 [ 0 => "J. Milanowska" 1 => "B. Mackiewicz" 2 => "P. Wegorowski" 3 => "J. Milanowski" 4 => "P. Milanowski" 5 => "M. Makara-Studzinska" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.26444/aaem/74651" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Ann Agric Environ Med" "fecha" => "2017" "volumen" => "24" "paginaInicial" => "283" "paginaFinal" => "287" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28664709" "web" => "Medline" ] ] "itemHostRev" => array:3 [ "pii" => "S0749806318300380" "estado" => "S300" "issn" => "07498063" ] ] ] ] ] ] ] 3 => array:3 [ "identificador" => "bib0045" "etiqueta" => "4" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Spanish Guidelines for Management of Chronic Obstructive Pulmonary Disease (GesEPOC) 2017 Pharmacological Treatment of Stable Phase" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "M. Miravitlles" 1 => "J.J. Soler-Cataluna" 2 => "M. Calle" 3 => "J. Molina" 4 => "P. Almagro" 5 => "J.A. Quintano" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.arbres.2017.03.018" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Arch Bronconeumol" "fecha" => "2017" "volumen" => "53" "paginaInicial" => "324" "paginaFinal" => "335" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28477954" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 4 => array:3 [ "identificador" => "bib0050" "etiqueta" => "5" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "International variation in the prevalence of COPD (the BOLD Study): A population-based prevalence study" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "A.S. Buist" 1 => "M.A. McBurnie" 2 => "W.M. Vollmer" 3 => "S. Gillespie" 4 => "P. Burney" 5 => "D.M. Mannino" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/S0140-6736(07)61377-4" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Lancet" "fecha" => "2007" "volumen" => "370" "paginaInicial" => "741" "paginaFinal" => "750" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17765523" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "es" "url" => "/03002896/0000005700000003/v2_202106060540/S0300289620303793/v2_202106060540/es/main.assets" "Apartado" => array:4 [ "identificador" => "85220" "tipo" => "SECCION" "es" => array:2 [ "titulo" => "Cartas al Editor" "idiomaDefecto" => true ] "idiomaDefecto" => "es" ] "PDF" => "https://static.elsevier.es/multimedia/03002896/0000005700000003/v2_202106060540/S0300289620303793/v2_202106060540/es/main.pdf?idApp=UINPBA00003Z&text.app=https://archbronconeumol.org/" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0300289620303793?idApp=UINPBA00003Z" ]
Year/Month | Html | Total | |
---|---|---|---|
2024 October | 109 | 23 | 132 |
2024 September | 119 | 17 | 136 |
2024 August | 146 | 35 | 181 |
2024 July | 114 | 20 | 134 |
2024 June | 167 | 23 | 190 |
2024 May | 154 | 21 | 175 |
2024 April | 100 | 26 | 126 |
2024 March | 104 | 21 | 125 |
2024 February | 109 | 30 | 139 |
2024 January | 131 | 39 | 170 |
2023 December | 97 | 23 | 120 |
2023 November | 161 | 26 | 187 |
2023 October | 125 | 34 | 159 |
2023 September | 127 | 32 | 159 |
2023 August | 93 | 36 | 129 |
2023 July | 107 | 28 | 135 |
2023 June | 120 | 30 | 150 |
2023 May | 130 | 25 | 155 |
2023 April | 113 | 40 | 153 |
2023 March | 157 | 47 | 204 |
2023 February | 133 | 44 | 177 |
2023 January | 108 | 38 | 146 |
2022 December | 108 | 27 | 135 |
2022 November | 156 | 47 | 203 |
2022 October | 133 | 51 | 184 |
2022 September | 116 | 43 | 159 |
2022 August | 141 | 60 | 201 |
2022 July | 125 | 46 | 171 |
2022 June | 149 | 43 | 192 |
2022 May | 88 | 60 | 148 |
2022 April | 97 | 44 | 141 |
2022 March | 85 | 50 | 135 |
2022 February | 64 | 27 | 91 |
2022 January | 2 | 0 | 2 |
2021 November | 1 | 0 | 1 |
2021 October | 3 | 4 | 7 |
2021 September | 7 | 5 | 12 |
2021 June | 16 | 6 | 22 |
2021 May | 8 | 4 | 12 |
2021 April | 59 | 9 | 68 |
2021 March | 43 | 30 | 73 |
2021 February | 17 | 3 | 20 |
2020 December | 4 | 0 | 4 |
2020 November | 242 | 45 | 287 |
2020 October | 49 | 21 | 70 |